"Ülkemizde ve dünyada içinde bulunduğumuz kaos ve mutsuzluğun nedenlerinden birisi de yönetim görevlerinde bulunan kişilerin, işgal ettikleri makamların görev ve sorumluluğuna haiz olmamaları, yönetici olarak kabul edilebilir asgari özelliklere sahip bulunmamalarıdır." Yönetim ve yöneticiliğe dair bu açıklamayı günümüzün çağdaş bilimsel verilerinin ışığında, kendimce yorumlamaya çalışacağım.
Liderler sahip oldukları özellikleriyle başkalarını etkileyen, hedeflere dayalı vizyon ve misyon oluşturabilen kişilerdir. Yöneticiler ise; başkaları tarafından o pozisyona getirilmiş, belirlenmiş hedeflere dayalı olarak çaba gösteren, işleri planlayarak, uygulayan ve denetleyen kişilerdir. Yöneticilerin ödül ve cezaya dayalı yaptırım gücü vardır.
(Kaynak: Sabuncuoğlu ve Güz, 1998: 81)
Liderlik ise; anlaşılabilir, öğrenilebilir, gözlenebilir beceriler ve uygulamalardır.
(Kaynak: Kauses, 1999: 40)
Bu kavramlar arasında dikkat çeken en önemli fark liderin grup üyelerince izlenen kişi olmasıdır. Lider ve Yönetici Arasındaki Farklar şöyle özetlenebilir:
- Lider değişimle ilgilenir, yönetici mevcut yapıyı korumakla ilgilenir;
- Lider yönlendiricidir, yönetici ise yalnızca yöneticidir;
- Lider konuşma metnini kendisi hazırlar, yönetici kendisi için yazılan konuşma metnini okur;
- Lider moral otoriteye dayanır, yönetici bürokratik otoriteye dayanır;
- Lider ekibine mücadele ruhu aşılar, yönetici ise mevcut mutlu topluluğu korumaya çalışır;
- Lider vizyon sahibidir, yöneticinin listesi ve bütçesi vardır;
- Liderin paylaşılan amaca dayalı gücü vardır, yöneticinin gücü ödül ve cezaya dayalıdır;
- Lider güdüler, yönetici denetler;
- Lider aydınlatır, yönetici ise eşgüdümler.
(Kaynak: Erdoğan, 1991: 332)
Warren BANES (1994: 102-110) liderlik ve yöneticilik arasındaki farkları şöyle açıklamaktadır. “Yöneticilik uygulamaya koymak, işleri yürütmek, yönetim sorumluluğunu üstlenmek demektir. Liderlik ise etkilemek, tutulacak yolu ve yönü seçmek, davranışları ve görüşleri yönlendirmektir. YÖNETİCİLER İŞLERİ DOĞRU YAPARLAR, LİDERLER İSE DOĞRU İŞLERİ YAPARLAR."
Zalesnik’e göre ise; (1997: 67) “Yöneticiler işlerin nasıl yapıldığı ile ilgilenirken, liderler işlerin insana ne ifade ettiği ile ilgilenirler. Liderler işlerinde heyecan yaratırlar.”
Yeni yönetim anlayışında liderlik gücü ve yeteneği taşıyan yöneticiler, yönetimde etkili ve başarılı sayılmaktadır. Günümüz yönetimlerinde “idarecilik” ve “yöneticilik” yerini;
“LİDER YÖNETİCİLİK” kavramına bırakmıştır.
(Peker ve Aytürk, 2000: 47)
Lider yöneticilik; öğrenilebilen, öğrenilmiş bilgi ve beceriyi de gerektiren, bilimsel, sanatsal boyutu olan bir meslektir. Lider yöneticilikte;
- Bireysel akıl yerine, ortak akıl;
- Birey yerine, ekip; emir yerine, koçluk;
- Yöneticilik yerine liderlik;
- Sonuç odaklılık yerine süreç odaklılık;
- Çok çalışmak yerine akıllı çalışmak esastır.
(Özer, 2008:5)
Lider yöneticiler güçlü bir vizyona sahip olmalıdır. Bir lider yönetici geleceği görmeli, sahip olduğu vizyon ve değerleri değişim ve gelişmeyi kolaylaştırmak, örgütüne bir gelecek yaratmak için kullanmalıdır. Örgüt ne durumda olursa olsun, geleceğe odaklanmalı ve iyimserlik taşıyan olumlu, yaratıcı bir kültürü beslemelidir.
Kimler iyi bir "LİDER YÖNETİCİ" olabilir? Öz benliğini etüt etmiş, kendini eleştirme konusunda tereddüt duymayan, bilimsel referanslarla hareket eden, disiplinli çalışma prensiplerine sahip, sanatı yücelten/anlayan naif bakış açısına sahip bir birey, ölçülü ve dengeli ruh yapısını tüm davranışlarına yansıtabilecektir.
Kurumların Lider Yönetici seçerken eğitim ve birikimi, çok yönlülüğü, karakter vasıflarını, çalışma arkadaşları (özellikle daha altındaki pozisyonlarda çalışanlar) tarafından ne kadar saygı gördüğü, güvenildiği vb. faktörlerin tarafsız bir gözle araştırmasında yarar var.
Aksi görüşler olsa da bir kurum ya da örgütün LİDER YÖNETİCİ'sini kendi içinden yetiştirip çıkarması arzu edilen durumdur deyip yazıya noktayı koyalım..
Fatma Candan ASAL
2015, İstanbul
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder